TÜRKİYE VE JAPONYA’DA BÜYÜK ÇAPLI DEPREMLER
1923 Kanto depremi （関東大震災）
1923 Kanto Depremi veya Büyük Kanto Depremi (Japonca: 関東大震災, Kantō daishinsai), 1 Eylül 1923 günü saat 11:58:44’te meydana gelen depremdir. 4 dakika sürmüştür. Jeologlar günümüzde Büyük Kanto Depremi’nin 7.9 Richter ölçeğinde olduğunu tahmin etmektedir. Tarihteki en yıkıcı depremlerden biri olan Büyük Kanto Depremi sırasında 100.000 ile 140.000 kişi arasında tahmini ölü vardır. Eylül 2005’te Japon inşaat şirketi Kajima Kobori Research’ün raporuna göre, 1923 depreminde 105.000 insan ölmüştür. Japonya’nın en büyük adası Honşu üzerinde bulunan Kantō bölgesinin neredeyse tamamının yerleşim alanları kullanılmaz duruma gelmiştir. Deprem sonrasında, Tokyo harap olmuştu. Deprem nedeniyle, 1930’lara kadar Osaka’nın nüfusunu ikiye katlayan, yoğun bir iç göç olmuştur.
Bu felaketten bahseden birkaç Japon filmi çekilmiştir. Aynı zamanda bir sürü kitap yazılmış; gösteriler olmuştur.
1995 Büyük Hanşin Depremi （神戸淡路大震災）
Büyük Hanşin Depremi, 17 Ocak 1995 tarihinde Japonya’nın batısındaki yoğun nüfuslu Kansai Bölgesi’nin Kobe kentini vurmuş Richter ölçeğinde 7,2 büyüklüğündeki depremdir. Deprem anı ve sonrasında çıkan yangınlarda 1,5 milyon nüfuslu kentte ölü sayısı 6200’leri bulmuş, Japonya ekonomisine de büyük darbe indirmiştir. Son 50 yıl içinde Japonya’da meydana gelen en yıkıcı deprem olarak kayıtlara geçmiştir. Şehrin altyapı şebekesi tamamen çökmüştür,gaz boruları patlamış,su şebekeleri kullanılmaz duruma gelmiştir zararı 150 milyar dolardan daha fazladır, dünyanın en pahalı afetlerinden biridir. Japon merkez yönetiminin tam 2 gün sonra yardım gönderebildigi depremdir. Bu depremin ardından Japon hükûmeti depremlere daha hızlı yardım gönderebilmek için ulusal felaket stratejisi geliştirmiştir.
2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi （東日本大震災）
2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi (Japonca: 東北地方太平洋沖地震 Tōhoku Chihō Taiheiyō-oki Jishin),11 Mart 2011 tarihinde, merkez üssü Japonya’nın Tōhoku bölgesindeki Oshika Yarımadası’nın 72 km (45 mil) doğusunda, Pasifik Okyanusu’nda 9,1 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem.Yaklaşık 6 dakika süren deprem bazı bölgelerde 40.5 metreye kadar ulaşan tsunamiye neden oldu.Tsunami dalgaları saatte 500 km hızla 6.372 km uzaklıktaki Amerika Birleşik Devletleri’nin Hawaii adalarını vurdu. Yerin 29 km derinliğinde olan deprem, yerel saatte 14.46’da gerçekleşti. Japonya hükûmeti, felaketi resmi olarak Büyük Doğu Japonya depremi (東日本大震災, Higaşi Nihon Daishinsai) olarak adlandırdı.
Deprem ve tsunami sonucunda 19.759 kişi hayatını kaybetti, 6.242 kişi yaralandı ve 2.553 kişi kayboldu. Afet ülkede çok büyük maddi zarara yol açtı. Kara ve demiryolları ağır hasar gördü, çeşitli yerlerde yangınlar çıktı ve bir baraj yıkılarak bölgenin sular altında kalmasına neden oldu. Kuzeydoğu Japonya’da 4,4 milyon ev elektriksiz, 1,5 milyon ev ise susuz kaldı ve deprem sonucu gıda sıkıntısı da meydana geldi. Dünya Bankası’nın tahminine göre depremin ekonomik maliyeti 235 milyar Amerikan doları oldu.
Tsunami sonucu Fukuşima I ve Fukuşima II Nükleer Santrali’nde meydana gelen, özellikle üç reaktörünün erimesine ve Fukuşima’daki radyoaktif suyun boşalmasına neden olan nükleer kazalar nedeniyle yüzbinlerce kişi bölgeden tahliye edilmek zorunda kaldı.9,1 büyüklüğündeki deprem Japonya’da bugüne kadar gerçekleşen en büyük deprem olarak kayıtlara geçti. Ayrıca 2011 Tōhoku depreminin yeryüzündeki en büyük ilk beş depremin arasında olduğu açıklandı.
1939 Erzincan depremi
1939 Erzincan depremi veya Büyük Erzincan Depremi, 27 Aralık 1939 tarihinde merkez üssü Erzincan olan 7,9 Ms büyüklüğünde gerçekleşen deprem. Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) ise depremin büyüklüğünü 7,8 Mw (± 0,4) olarak kaydetti. Mercalli şiddet ölçeğine göre depremin şiddeti, ölçeğin en yüksek değeri olan XII (Afetsel) olarak saptanırken 116 bin 720 bina bütünüyle yıkıldı.Sarsıntı sonucunda resmî sayılara göre 32 bin 968 kişi yaşamını yitirdi, 100 binden fazla kişi ise yaralandı. Ölüm oranlarının yüksek olmasının ana nedenleri arasında; çetin kış koşullarının olması, yardımların ve arama-kurtarma faaliyetlerinin güç koşullar altında yürütülmesi gösterildi.
Deprem, 1939 ile 1999 yılları arasında Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde meydana gelen ve batıya doğru göç eden bir dizi büyük depremin ilki olarak kabul edildi. Büyüklüğü itibarıyla karada meydana gelen dünyanın sayılı mega depremleri arasında gösterilen Erzincan depremi, 8,0 büyüklüğündeki 1668 Kuzey Anadolu depreminden sonra 7,8 Mw büyüklüğündeki 2023 Kahramanmaraş depremleri ile birlikte Anadolu’da meydana gelmiş en büyük ikinci depremdir. Bunun yanı sıra, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en çok can kaybı ile sonuçlanan ikinci depremi olarak kayıtlara geçti.
1999 Gölcük depremi
1999 Gölcük Depremi, İzmit Depremi, Marmara Depremi veya 17 Ağustos 1999 depremi, 17 Ağustos 1999 sabahı, yerel saatle 03.02’de meydana gelen Kocaeli/Gölcük merkezli deprem. Aletsel büyüklüğü Mw=7,4 (Kandilli Rasathanesi) veya Mw=7,6 (USGS)[5] ölçülen deprem, büyük çapta can ve mal kaybına neden olmuştur.
17 Ağustos depremi tüm Marmara Bölgesi’nde, Ankara’dan İzmir’e kadar geniş bir alanda hissedildi. Resmî raporlara göre 17.480 ölüm, 23.781 yaralanma oldu. 505 kişi sakat kaldı. 285.211 ev, 42.902 iş yeri hasar gördü. 2010 yılında yayımlanan Meclis araştırması raporuna göre 18.373 kişi öldü. 48 bin 901 kişi ise yaralandı.[6]
Yaklaşık 16.000.000 insan, depremden değişik düzeylerde etkilenmiştir. Bu nedenle Türkiye’nin yakın tarihini derinden etkileyen en önemli olaylardan biridir. Deprem gerek büyüklük, gerek etkilediği alanın genişliği, gerek de sebep olduğu maddi kayıplar açısından son yüzyılın en büyük depremlerinden biridir. Depremin Türkiye’nin önemli bir sanayi bölgesi olan Marmara Bölgesi’nde meydana gelmiş ve çok geniş bir coğrafyayı etkilemiş olması, ülkede büyük sıkıntılara neden olmuştur.
2023 Kahramanmaraş depremleri
2023 Kahramanmaraş depremleri, 6 Şubat depremleri ya da 2023 Türkiye-Suriye depremleri, 6 Şubat 2023’te dokuz saat arayla meydana gelen, merkez üsleri sırasıyla Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan, 7,8 Mw ve 7,5 Mw büyüklüklerindeki iki deprem. Mercalli şiddet ölçeğine göre sarsıntıların şiddeti, ölçeğin en yüksek değeri olan XII (Afetsel) olarak saptandı. Depremler sonucunda Türkiye’de resmî rakamlara göre en az 53 bin 537, Suriye’de ise en az 8 bin 476 kişi öldü ve toplam 122 binden fazla kişi ise yaralandı. Depremlerin ardından büyüklüğü 6,7 Mw ’e kadar varan 45 binden fazla artçı sarsıntı gerçekleşti.
Pazarcık merkezli ilk deprem, Türkiye ve Suriye’nin yanı sıra Lübnan, Kıbrıs, Irak, İsrail, Ürdün, İran ve Mısır’ın da yer aldığı geniş bir coğrafyada hissedildi. İki büyük deprem, yaklaşık 350.000 km2 (140.000 mil kare) alanda, Almanya’nın toplam yüz ölçümü kadar bir bölgede hasara yol açtı ve 14 milyon kişiyi etkiledi. Türkiye’de birçok tarihî yapı da dâhil ilk gün 39 binden fazla bina yıkılırken, 11 ilde toplam 518 bin konut yıkıldı veya ağır hasar aldı. Ayrıca 128 bin 778 konut ise orta derecede hasar aldı. Afet sonrası 2 milyondan fazla kişi barınma sorunu yaşarken en az 5 milyon kişi farklı bölgelere göç etti. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), depremler sonucu Türkiye’de 658 bin, Suriye’de ise 170 bin çalışanın geçim olanaklarını kaybettiğini duyurdu.
(Görsel: 2023 Kahramanmaraş Depremleri)
| TÜRKİYE | |||
| Tarih | Yer | Şiddet | Ölüm |
| 9 Ağustos 1912 | Mürefte | 7.3 | 216 |
| 18 Kasım 1919 | Balıkesir | 7.0 | 3,000 |
| 7 Mayıs 1930 | Hakkari | 7.2-7.5 | 2,514 |
| 27 Aralık 1939 | Erzincan | 7.8 | 32,700 |
| 20 Aralık 1942 | Erbaa | 7.0 | 3,000 |
| 26 Kasım 1943 | Ladik | 7.5 | 2,824 |
| 1 Şubat 1944 | Gerede | 7.5 | 3,959 |
| 25 Nisan 1957 | Fethiye | 7.1 | 67 |
| 26 Mayıs 1957 | Abant | 7.1 | 52 |
| 19 Ağustos 1966 | Varto | 7.0 | 2,394 |
| 28 Mart 1970 | Gediz | 7.2 | 1,086 |
| 22 Mayıs 1971 | Bingöl | 6.9-7.0 | 755 |
| 24 Kasım 1976 | Muradiye | 7.5 | 4,000 |
| 17 Ağustos 1999 | İzmit | 7.6 | 17,127 |
| 12 Kasım 1999 | Düzce | 7.2 | 894 |
| 23 Ekim 2011 | Van | 7.2 | 604 |
| 30 Ekim 2020 | Ege Denizi | 7.0 | 117 |
| 6 Şubat 2023 | Kahramanmaraş | 7.8 | 62,013 |
| 6 Şubat 2023 | Kahramanmaraş | 7.5-7.7 | 62,013 |
| JAPONYA | |||
| 1 Eylül 1923 | Great Kantō | 8.3 | 142,800 |
| 7 Aralık 1944 | Tōnankai | 8.1 | 1,223 |
| 20 Aralık 1946 | Nankai | 8.1 | 1,362 |
| 4 Mart 1952 | Hokkaido | 8.1 | 28 |
| 16 Mayıs 1968 | Tokachi | 8.2 | 52 |
| 16 Haziran 1964 | Niigata | 7.6 | 26 |
| 26 Mayıs 1983 | Japon Denizi | 7.8 | 104 |
| 12 Temmuz 1993 | Hokkaidō | 7.7 | 202 |
| 17 Ocak 1995 | Great Hanshin | 7.3 | 6,434 |
| 25 Eylül 2003 | Tokachi | 8.3 | 1 |
| 15 Kasım 2006 | Kuril Adaları | 8.3 | 0 |
| 26 Ekim 2013 | Honshu | 7.1 | 0 |
| 11 Mart 2011 | Tōhoku Depremi ve Tsunamisi | 9.1 | 19,759 |
Bizden Biri: Deprem Uzmanı, Mimar Yoshinori Moriwaki Kimdir ?
Japonya’dan 1990 yılında sadece bir ay kalmak üzere Türkiye’ye gelen Deprem Uzmanı ve Yüksek Mimar Yoshinori Moriwaki, 35 yıldır İstanbul’da yaşıyor ve artık bizden biri. Deprem konusunda toplumu aydınlatmayı ve uyarmayı kendine amaç edinerek ülke çapında konferanslar, dersler veriyor. Moriwaki’nin çocukları bilinçlendirmek amacıyla kaleme aldığı “Moriwaki’nin Deprem Rehberi” adlı bir de kitabı bulunuyor. Japonya’nın enuzun asma köprüsü Akashi inşasını yapan Hazama Ando Corporation şirketinin İstanbul Şubesi Genel Müdürü ve Japonya Yurtdışı İnşaat Şirketleri Derneği Türkiye Şubesi Genel Sekreteridir. Japonya’da deprem bölgesi olan Sendai’da 13 yıl görev yapmıştır. 25 yıldır Türkiye’de yaşıyor. Marmaray ve İzmit Körfezi Geçiş Köprüsü’nde denetim görevlerini yerine getiren isim birçok bilindik firma ile de çalışmıştır.
Unutulmaz Bir Yardım Gönüllüsü: Dr. Atsushi Miyazaki (1970 Oita – 2011 Van)
23 Ekim 2011 Van, Erciş’te meydana gelen deprem için Türkiye’ye gelen Atsushi Miyazaki burada hastaların tedavisi için gönüllü olarak çalışmaya başladı. Fedakarca gayretleri nedeniyle halk tarafından çok sevilen Miyazaki tüm diğer yardım kuruluşları zamanla bölgeden ayrılsa da o ekip arkadaşları Yumeka Ota ve Miyuku Konnai ile birlikte kalmayı tercih etti. Ancak 9 Kasım 2011 günü saat 21.23’te Van merkezli 5,6 şiddetindeki deprem nedeniyle kaldıkları Bayram Otel yıkılınca enkaz altında kaldılar. Depremden yaklaşık 13 saat sonra ağır yaralı olarak enkaz altından çıkarılan Miyazaki tüm çabalara rağmen maalesef kurtarılamadı.
Miyazaki’nin naaşı devlet töreni düzenlenerek Japonya’ya gönderilmiştir.
Dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Japonya İmparatoru Akihito’ya yadığı mektupta “Türkiye ile Japonya arasındaki tarihi dostluk ve işbirliği çerçevesinde Van’da yürüttükleri üstün çalışmalarla Türk halkının gönlünü bir kez daha fetheden bu fedakâr isimleri her zaman şükran ve hürmetle hatırlayacağız. Deprem nedeniyle Japonya hükümeti ve halkı tarafından sağlanan yardımlar da ülkelerimiz ve halklarımız arasındaki dostluk ve yakınlığın yeni bir tezahürü olarak, en içten duygularla karşılanmıştır. Bu vesileyle majesteleri ve dost Japon halkına en içten taziyelerimi iletiyor, müteveffanın ailesi ve yakınlarına başsağlığı ve sabır diliyorum.” demiştir.